CEMAL ŞAFAK


TAPPACA (BİLMECE)

  Halk kültürünün önemli bir kaynağı...


    Halk kültürünün önemli bir kaynağı olan TAPPACA yani bilmece örneklerinin yer aldığı bir derleme çalışmasını paylaşacağım bu yazımda. Rahmeti babam Celal Şafak’ın çok uzun yıllar önce yaptığı bu derlemesindeki tapbaca (bilmece) ların cevaplarına ne yazık ki ulaşamadım. Cevaplarını ben de bilmiyorum. Bu sahada bilgi sahibi olanların cevaplar konusunda yorumlarıyla yardımcı olmalarını beklerim. Halkımızın pratik zekasını, edebi söz sanatlarını kullanmadaki becerisini, geniş dünya görüşünü yansıtması açısından çok önemli olan bu çalışmanın ilgili derlemecilere de kaynak olacağı inancındayım.

1- Gelirdim hetten, ses verdi kentten,

    Dili sümükten, sakalı etten.

2-Yaz donar, kış açılır.

3-İki kulağınnan tuttum,

   Ayağını dürttüm.

4-Altı derya, üstü mermer,

    İçinde bir gelin terler.

5-Burda vurdum kılıcı,

   Halep’te oynadı ucu.

6- Çıktım baktım ay doğdu,

     Işık karanlığı boğdu.

     Anası beşikte iken,

     Kızı bir oğlan doğurdu.

7-Arık (zayıf) deve yağdan öldü,

   Ne yerde, ne gökte öldü,

   Akşama yakın, sabaha karşı öldü.

8- Nar içinde nardan şirin,

    Nerde var ondan şirin?

    El tutmaz, bıçak kesmez,

    Bulunmaz ondan şirin.

 

9- -Ay ay yüzlüm nerden gelirsen?

    -Kan diyarından,

   - Neden yüzün kırmızı değil?

   -Çünkü geçtim kenarından.

10- Allah’tan korkmaz,

      Cennetten çıkmaz.

11- Yedi delikli tokmak,

       Bunu bilmeyen ahmak.

12- Kan kırmızı kuzgun kara süt beyaz,

     Kale kapısından sığmaz,

     Fındık kabuğuna girmez.

13- Bir büyük tepsi,

      Tepside hepsi,

      Üstünde milli,

      Altında kıllı.

14- Hol ola, hotan ola,

      Bayguda yatan ola,

     Seksen ayak, kırk boynuz,

     Bunu bir tapan ola.

15- Bu suda, yedisi de bu suda,

      Üçü göğe çekildi,

      Dördü kaldı bu suda.