İsa ORHAN


DÜNYA NASIL OLUŞTU

Dünya ve diğer gökcisimleri


   Dünya 4.6 milyar yıl önce büyük ihtimalle diğer gezegenler ve Güneş´le aynı zaman oluştu. Adına "Güneş Nebulası" denilen yeni oluşmuş toz ve gazdan oluşan güneş sistemi, kütle çekimi etkisi ile içine doğru çöktü ve ileride adına "Güneş" denilecek bir disk meydana geldi. Disk içine doğru çöktükçe daha hızlı dönmeye başladı ve çevresinde maddeleri kendine çekmeye başladı. Yeni oluşmuş Güneş nebulasında bulunan birçok materyal diskin içine çekilmeye başlandı. Arta kalan materyaller birleşerek gezegenleri meydana getirdi. Güçlü Güneş rüzgarları ile hidrojen, helyum gibi ağır elementler dış güneş sistemine püskürülerek Satürn, Jüpiter gibi gaz devlerini oluştururken, daha içeride kalan Dünya ve diğer kardeşlerini taş gezegenler olarak şekillendirdi.
Bilim insanlarına göre Dünya ilk doğduğunda yüzeyinde bir damla bile su bulunmayan, tamamen taştan oluşmuş bir kaya parçasıydı. Kayaçlarda bulunan radyoaktif materyaller ve yükselen çekirdek basıncı ile Dünya, çekirdeğini eritecek yeterli ısıya kavuştu. Bunun sonucu meydana gelen çeşitli reaksiyonlarda sonucu yüzeye sızan kimyasal maddeler, yüzeyde suyu meydana getirirken, atmosferde de çeşitli gazlara dönüştü. Elde edilen son bulgulara göre gezegenin kabuğu ve okyanusları, oluşumundan sadece 200 milyon yıl sonra meydana geldi.
İlk dönemlerde Dünya çekirdeğinin katı olmak yerine tamamen sıvıdan oluştuğu düşünülmektedir. Yine bu dönemde gezegen, sıcaklığı +1000 C´yi gören ve ince atmosferinde sadece karbondioksit, azot ve su buharı bulunduran dev bir lav denizidir. Oluşumundan sonra geçen bir kaç milyon yıllık dönemde "Theia" isimli ve Dünya ile hemen hemen aynı boyda bir başka kara parçası Dünya´ya çarpmış, çarpma sonucu büyük bir kara parçasını koparmıştır. Çarpma sonrası geçen binlerce yıldan sonra Dünya etrafında bir halka oluşup, bu halkada bulunan toz ve taş parçalarından yaklaşık 3600 km çapında yeni bir gök cismi meydana geldi. İşte Ay´ımız da bu şekilde oluşmuştur. O zamanlar şuan ki halinden daha yakın olan Ay sadece 30 bin km uzaklıktaydı. 3.9 milyar yıl önce Dünya´nın ilk doğduğu dönemlerde günümüzdeki halinden çok daha hızlı dönüyor, öyle ki kendi ekseninde bir tam turu, yani 1 günü sadece 6 saat sürüyordu. Aradan geçen milyarlarca yıldan sonra dönüş hızı yaklaşık 24 saate düşmüştür.
Kaynak: www.derin-uzay.org
İsa Orhan/ Çıldır Manşet