AŞIK ŞENLİK VE BİLGİ
Sizlere bu yazımda Çıldır’ımızın yani ocağımızın bir değeri olan Şenlik Babanın üstün bir anlatım ve gözlem yeteneğinden bahsedeceğim. “Salman Bey” hikayesinde Dürretel Hanım adıyla dillendirdiği şiirini okurken onun aşıklığının yanında çok iyi bir dinleyici ve gözlem yeteneğinin bulunduğu gerçeği karşısında hayranlık duyuyoruz. Aşağıda paylaştığım şiirde okunacağı gibi kaç coğrafi bölge ve kaç memleketi en hassas özellikleriyle yansıtması onun Hak aşığı olduğuna en anlamlı cevap değil mi? Günümüzde en ileri seviyedeki iletişim araçlarıyla ulaşabileceğimiz bilgileri o dönemin şartlarında onun tek tek vurgulaması ve bütün yönleriyle bilgilendirmesi ayakta alkışlanacak bir hasleti olsa gerek. Biraz ilgiyle okuyun siz de hak vereceksinizdir.
Dürretel Hanım:
Bir ģadeh nuş etdim, sağı kevserden,
Nece türrü türrü alamet gördüm.
Sararan yüzbeyüz durduḫ ru beri,
Baḫıf camalına malumat ördüm.
Görüf cemalıñı, oḫudum hece,
Etrafımı sarıf, müneccim, ḫoca.
Yetmiş iki saat, üç gün, üç gece,
Hab-ı naza dalıf, pek gaflet gördüm.
Uyandım etrafa, baḫdım ģalmaģal,
Kimi irem atar, kimi açar fal,
Bir eyyam müneccim malum etti hal,
Her pünhan sırrımı berhayat gördüm.
Eyyam müneccime babam inandı.
Fikri vaģıf oluf, derdime ģandı.
O da mennen fena alışdı, yandı,
Rehm-i insaf,ehl-i adalet gördüm.
Babam tertif düzdü, ģoşdu yollara,
İrem ata ata tüştüh çöllere.
On dört gün yalvardım esen yellere,
Gark oldum ummana, ēl-afat gördüm
Afatdan ģurtuluf, deryayı keştih,
Issız berri, yaban dağları aştıḫ.
Bir buçuk ay, guh-u ormana tüştüh,
On beş gün cihan-ı zulumat gördüm.
. Geldik bir deryayı, keşdih ol vade,
Azgın canavarrar ēyledi sede.
Bütün dev misalı benzer ifride,
Nece cannı cinni, bēd sufat gördüm.
Ordan geldik tüştüh sahraya düze,
Guh-u billur dağı, göründü göze.
Dönderif deryaya, ataşa, köze,
Haģģın ikrarında bu hikmet gördüm.
Biniben gemiye aşdıḫ yelkeni,
Badesti titretti, cesette canı.
Sanarsıñ ki, ģoptu Nuh’un Tufanı,
Ruz-u mahşer, yevmil ģıyamat gördüm.
Gemi paralandı, hep künfa yekun,
Bir taḫtada ģaldıḫ, üç gece, üç gün.
Ġudretden yerişti, hoş sedalı ün,
Derviş libasında bir velet gördüm.
O dervişin şavkı benzer fenere,
Gör ne kerametdi, bir baḫ hünere…
“Yum gözüñü”dedi, atdı kenara,
Sırrı nihayetsiz, mucizat gördüm.
Uyandıḫ etrafa, baḫdıḫ yaban,çöl,
Çakallar sesinnen annaşılmēr dil.
Enter, maymun, aslan, kaplan, pelenk, fil,
Vahşı magulası, hayvanat gördüm.
Bir tayfa gördüm, sihirbaz, cazı,
Ġorḫu çekif Haģģa, ģıldıḫ niyazı.
Esmayı oḫuyuf, hıfzetdi bizi,
Eyyam müneccimde keramet gördüm.
Bir payıtaḫt azim şehere geldih,
Seģģiz gün eylenif, sakinat olduḫ.
Ne dinini annadıḫ, ne dilin ģandıḫ,
Çoḫ ecep, acayip mahlugat gördüm.
O mekannan nefret etdih, durmadıḫ,
Kelme sual edif, cevap sormadıḫ.
Dört ay, on gün beni insan görmedih,
Baḫdıḫça cihanı harabat gördüm.
Ordan keşdih bir erkansız diyara,
Gebilleri hain, üzderi ģara.
Tanımazdar Haģģı,taparrar nara,
İblise inanan itigat gördüm.
Ordan keçif, geldih bir mağraya,
Bizi goşun salıf, aldı araya.
Meni zenne görüf döndü geriye,
Haramı başında merhamet gördüm.
Devri eyyam keşdi, bir buçuk sene,
Geldik Arabistan siyah insana.
Bütün ģannı ģatil, gast eder cana,
Ezim korḫu çekif, çoḫ mihnet gördüm.
Nevadır Ölkesi, ēl halkı nası,
Heç düvele haraç vermez cümlesi.
Padişah tanımaz, devlete asi,
Şeriatsız, ģanunsuz memleket gördüm.
Cim şehrine giden dertli, sağalı,
Ağır zümresi var, beyli, ağalı.
Gözeleri gezer altın cığalı,
Türrü türrü cilve, nezaket gördüm.
Keşdih Frengistan, bir tahtı ģara,
Atlas ģumaşına piçilmez paha.
Cumhur cevap verēr her padişaha,
Ferahında mahir, marifet gördüm.
İngilizin çoḫdu devleti varı,
Tahdında hükmeder bir ģoca ģarı.
Ruz-u şeb ģılarlar, ticaret karı,
Her birinde gayrı zanaat gördüm.
Bize selam durdu, Mısır goşunu,
Mübah gördüm baharını, ģışını.
Mahsülası düvellere daşını,
Her bir vilayette ganimet gördüm.
İran ülkesinde olan halkı nas,
Fermannı ḫannar var, hünkara ģıyas.
Adil divan keser, kısasa kısas,
Ecel meydanında siyaset gördüm.
İstanbul’da gördüm ikram izzeti,
Alemde bulunmaz emsal nisbeti.
Altun hel simizar, zevki ziyneti,
Alosman taḫtında saltanat gördüm.
Taḫtında Zilullah, hem Sadr-ı azam,
On iki vükela cumhur mevcut cem,
Ġadı, müftü, vezir, hem şeyhül İslam,
Adil divan kesen şeriat gördüm.
Yeddi dağ üstüne eyledim nazar,
Bisti çar bab gördüm, etrafı hisar.
Sengi Fatih Sultan, Eyyub u Ensar,
Makam-ı evliya, ziyarat gördüm.
Minareler ser çekifdi semaya,
Şeyih, meşayıḫlar duruf duaya.
Dille tarif olmaz Ayasofya’ya,
Emr-i Haģģa muti ibadet gördüm.
Gözelleri cilve satar, canalı,
Gözderi sürmeli, eller ģınalı,
Mücevher mülveri, inci daneli,
Fiyatı kesilmez zi-ģıymet gördüm.
Faya zer hatayı, gēyinērler ḫas,
İstifa dayreli, fistanı can fes.
Hep alafranga, gazeller dal fes,
Hüsn ü üryan likap, hub ģamet gördüm.
Düvellerden gemi işler sağı sol,
Bütün dar boğazdan gelif kēçer yol.
Fesi lügat söyler, yetmiş iki dil,
Çarşı pazarında her millet gördüm.
Ser hisar muhakkem, bentli her taraf,
Makaslama toplar düzülüp saf saf.
Yetmiş iki millet onnan çeker haf,
Böyle tertif düzen, ehtiyat gördüm.
Her kütüphanaya yazılıf namı,
Yeddi düvel ona bac verer hamı.
Maşın guruf, vapur, ataşlı gemi,
Teze ehdas olan çoḫ icat gördüm.
Batum’da da gördüm tertif düzeni,
Hēç kimsenin yetmez zihni izanı.
Hükm-ü imparator ferman yazanı,
Rusya çarlığında çoḫ ģuvvet gördüm.
Çoḫ vilayet gezdim bütül ēl be ēl,
Menzilime ģaldı üç saatdıḫ yol.
Eyyam müneccimin hayali müşkül,
Dağıttı zihnini, hacalet gördüm.
Her ne yana baḫdım ise çöl yaban,
Dedih, “İmdat eyle, ya Şah-ı Huban!”
Yolumuza iras geldi bir çovan,
Dindirdim tel cavap,derd-i bent gördüm
Çovan malum etdi her teftişderi,
Zar çekif ağlatdım uçan ģuşdarı.
Min evvel il aḫır olan işderi,
İşarat ēyleyif hikayat gördüm.
Üç gün nazar ettim ģabiristana,
Baḫdım ki, olufsañ şama pervana.
Alışıf cismime,od tüştü cana,
Endişeler çekif, meşaģģat gördüm.
Bedeşhan şehrine ģıldıḫ seferi,
Ӈoş göründü göze daşı, duvarı.
Teselli cevaptan ferah ḫavarı,
İşarat eyleyif vasf-ı hal gördüm.
Dürretel’in budur söz muhtasarı:
Eşk üzünnen işdim ab u kevseri.
Ġalmadı dünyada hiçbir güzarı,
Şükür, gelif seni salamat gördüm.
