Tarım ve Orman Bakanlığı’nın 2023 bütçesi Türkiye Büyük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edildi. Buna göre bakanlığın 2023 bütçesi 143,4 milyar lira. Bu bütçenin 54 milyar lirası çiftçiye tarım desteği olarak ödenecek.
Tarıma 2021 yılı üretim yılı için 2022 bütçesinden 25,8 milyar liralık destek ödemesi yapıldığı dikkate alındığında destek bütçesinde geçen yıla göre yüzde 109 oranında artış olacak.
Tarım desteklerinde yüzde 109 artış yapılması önemli fakat, tarımda temel girdilerdeki fiyat artış oranları yüzde 100’ün çok üzerinde arttığını da belirtmek gerekiyor.
Girdi fiyatları destekten daha çok arttı
Türkiye İstatistik Kurumu son olarak 2022 Ağustos dönemine ait Tarımsal Girdi Fiyat Endeksinin yüzde 135 arttığını açıkladı. Yıllık bazda gübredeki fiyat artışı yüzde 234, mazot, enerji ve yağlarda yüzde 184, hayvan yeminde yüzde 147, tarımsal ilaçlar yüzde 106 oranında artış kaydedildi.
Türkiye Ziraat Odaları Birliği(TZOB) ise 1 Kasım’da Ekim 2021-Ekim 2022 dönemine ait tarımsal girdi fiyatlarındaki artışı açıkladı. Açıklamaya göre, son 1 yılda mazottaki fiyat artışı yüzde 220, gübrede çeşitlerine göre yüzde 72 ile yüzde 152 artış oldu. Besi yeminde yüzde 107, süt yeminde yüzde 108, zirai ilaçlarda yüzde 95 ve sulamada kullanılan elektrikte fiyat artışı yüzde 140’a ulaştı.
Gübre ve mazot desteği ödemesinde yeni uygulama
2022 Yılında Yapılacak Tarımsal Desteklemelere İlişkin Cumhurbaşkanlığı Kararı 20 Ekim 2022 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Açıklanan 2022 üretim yılına ait tarım desteklerinin çiftçilere ödenmesi 2023 yılı bütçesinden yapılacak. Fakat, hububat ürünlerinde(buğday, arpa, yulaf, çavdar, tritikale ve çeltik) mazot ve gübre desteğinin erken ödenmesi ile ilgili yeni bir uygulama var.
Uygulama nasıl olacak?
1– Hububat ürünlerinde çiftçinin alacağı mazot ve gübre desteği nakdi para olarak ödenmeyecek. Ziraat Bankası’nın herhangi bir kartına (Bankkart, Bankkart Başak, Debit Kart/Başakkart/Hızlı Bankkart) alacağı destek miktarı kadar limit yüklenecek.
2– Banka bu destek miktarını çiftçiye kredi olarak kullandıracak. Kredi için banka ile çiftçi arasında bir sözleşme, taahhütname imzalanacak.(Bu işlem mobil ve internet bankacılığı ile de yapılabilecek. Bu kredi için çiftçi herhangi bir masraf, komisyon, faiz ödemeyecek.
3– Kredinin vade tarihi 31 Mart 2023 olacak. Bu tarihe kadar çiftçi karta yüklenen limiti, Ziraat Bankası’nın anlaşmalı olduğu Başak Kart üye işyerlerinde, yani gübre bayisi veya akaryakıt istasyonunda sadece mazot veya gübre alımında kullanabilecek.
4- Kartın geri ödemesini çiftçi yapmayacak, Tarım ve Orman Bakanlığı yapacak. Ziraat Bankası çiftçiye mazot ve gübre desteği kadar parayı avans olarak, kredi olarak çiftçinin kartına yükleyecek. Çiftçi o parayı çekemeyecek sadece mazot ve gübre alacak.
5– Bu kredi işleminin yani mazot ve gübre desteğinin ayni olarak verilebilmesi için Ziraat Bankası, “Hububat Destekleme, Avans Kredisi Virman-Takas-Mahsup Talimatı” nı çiftçilere onaylatıyor.
6– Çiftçiler bu talimat ile, 2023 yılında ödenecek olan 2022 üretim yılı tarımsal desteklere ilişkin hak edişlerini “Hububat Destekleme Avans Kredisi” kullanmak suretiyle Türkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankası A.Ş. nezdinde açılan ve veya açılacak vadesiz mevduat hesaplar aracılığı ile tahsil edileceğini onaylaması gerekiyor.
7– Çiftçi adına açılacak vadesiz hesaba destek ödemesinin tutarı kredi olarak yatırılacak ve çiftçi de bunu sadece mazot ve gübre alımında kullanacak. Kredinin geri ödemesini Tarım ve Orman Bakanlığı yapacak. Bu işlem için de bankaya taahhüt verilmesi gerekiyor.
8– Çiftçi bu sözleşme şartlarını yerine getirmediği takdirde, sağlanan kredi, faiz vade ve diğer bankacılık ürünlerine ilişkin avantajlar bu tarihten itibaren iptal edilerek söz konusu ürünler için bankanın cari mevzuatında yer alan oranlar uygulanacak.
9- Kredi kullanmak istemeyenlerin paraları 31 Mart 2023’te hesaplarına yatacak.
