Aile işletmeciliği şeklinde Kars ve Ardahan`da yapılan kaz yetiştiriciliği özellikle kırsal alanda en önemli geçim kaynağı oldu. Her köyde ortalama 5 bin dolayında kaz yetiştirildiği, kar yağdıktan sonra kesilen kazların 100- 120 liradan satıldığı belirtildi.
Kars Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi öğretim üyelerinin yaptığı araştırmaya göre, Kuzey Doğu Anadolu Bölgesinde ticari amaçlı kaz yetiştiriciliği genellikle küçük aile işletmeciliği şeklinde yapılıyor. Besicilikte çoğunlukla meradan faydalanılması, bakımının kolay olması üretim maliyeti açısından ciddi bir avantaj sağlıyor. Bölge halkı için alternatif iş ve gelir kaynağı olarak görülüyor. Kar yağdıktan sonra kesilen ve tuzlayarak kurutulan kaz eti, Ocak-Nisan aylarında tüketiliyor. Kaz etinin yanı sıra karaciğeri, tüyleri, baş, ayak ve bağırsakları da değerlendiriliyor. Yapılan araştırmaya göre, yöre halkı daha çok kızartarak yetini tüketiyor ve en lezzetli yeri olarak göğsünü gösteriyor. Her köyde yılda ortalama 5 bin kaz yetiştirilirken, tanesi 100-120 liradan satılan kazlardan yılda ortalama her yetiştirici 2 bin lira gelir elde ediyor.
KONUKLARA KUZU YERİNE KAZ KESİYORLAR
Öte yandan Kars`ın Arpaçay ilçesine bağlı 9 kilometre uzaklıktakı 120 hane, 550 nüfuslu Güvercin köyü Muhtarı Erbil Arslan, "Köyde her yıl ortalama 5 bin kaz yetiştiriliyor. Gurbetteki çocuklarımıza, eş ve dostumuza en iyi hediye olmarak kaz gönderiyoruz. Bazı aileler sadece kaz yetiştirerek ve satarak geçimini sağlıyor. Her yıl her evde 10- 15 damızlık kaz ayrılır. Bunlar ortalama 15-20 yumurta bırakır. Damızlık anaç kaz saklıyoruz ve onlara kış boyunca gözümüz gibi bakıyoruz" dedi.
Kestiği kazları köyün çeşmesinde yıkayan yetiştiricilerden Hafize Karabağ (63) yıkadıktan sonra tuzlayıp baskıya koyacağını bildirdi. Yıl boyunca kazları büyük emek vererek yetiştirdiğini anlatan Karabağ, eti ve sakatatlarını yediklerini, tüyleriyle de yorgan ve yastık yaptıklarını bildirdi.
Köylülerden Gürbüz Yıldırım ise misafire kaz eti ikram ettiklerini her evde yılda ortalama 50 kaz yetiştirildiğini, bunların bir bölümünün satıldığını, diğerinin ise kıs mevsiminde tükketildiğini belirtti. Celal Arslan ise "Bizim yörede misafirlere kuzu yerine kaz keser etini tandırda pişirir ve ikram ederiz" diye konuştu.
