Basın bayramının özü Türk Basınından sansürün kaldırılmasını simgelemektedir.
1908’in yaz ayları siyasal olarak da 2. Abdülhamit için çok sıcak geçi yordu. İttihad-ı Terrakki hareketi Selanik’te dalga dalga yayılıyordu. Binbaşı Enver Bey’in askerleri ayaklanmışlar ve dağa çıkmışlardı. Bu ayaklanmadan 40 gün sonra Abdülhamit geri adım atmak zorunda kaldı. Böylece 24 Temmuz 1908’ de 2. Meşrutiyet ilan edildi. Bunun üzerine Gazeteciler büyük bir sevinç yaşamaya başlarlar. Osmanlı Matbuat Cemiyeti adındaki Gazetecilerin örgütü sansürün karşısına çıkabileceklerdi artık. Sansür memurları yayından önce gazeteleri kontrol edemeyecekti. Gazeteler sansürlü yılların ardından ilk kez sansür memurlarının değil gazetecilerin isteklerine göre düzenlenip basılmışlardı.
1946 Yılına gelindiği zaman Türkiye Gazeteciler Cemiyeti kurulur. O tarihlerde “Gazetecilere özgü bir gün belirleyelim” tartışması başlar. Çeşitli görüşler tartışıldıktan onra Fatih Rıfkı Atay Akşam Gazetesi’nde 24 Temmuz’u işaret eder. Sansüre karşı bir başkaldırıyı simgelediğinden bu günün önemine vurgu yapar. Atay’ın bu görüşü ağırlık kazanır ve 24 Temmuz’un Basın Bayramı olmasına karar verilir.
